نازایی بیماری نیست، بلکه وضعیتی است که چندین جنبه متفاوت از زندگی یک زوج را در بر می‌گیرد. از آنجایی که همه زوج‌ها حتی آنهایی که به ظاهر در آزمایشات مشکلی ندارند موفق به فرزندآوری نمی‌شوند، نحوه مواجهه درست با این مسئله بخصوص زمانی که علت دقیق و مشخصی برای ناباروری پیدا نمی‌شود (حالت ایدیوپاتیک) مهم است.
ناباروری بدون علت مشخص
گاهی با زوج‌هایی برخورد می‌کنیم که از نظر کلینیکال و بررسی‌های انجام‌شده مشکلی که مانع باروری آنها باشد را پیدا نمی‌کنیم. بطور کلی می‌توان گفت خانم از نظر ارزیابی ذخیره تخمدان مناسب و تخمک گذاری ها بدون اختلال است، رحم و لوله ها در نتیجه‌ی حاصل از عکس رنگی و سونوگرافی‌ها بدون آنومالی، انسداد و چسبندگی است، تجزیه و تحلیل وضیعت اسپرم آقا از نظر مورفولوژی و ژنتیک، سالم و بارور است. ولی همچنان یک سال (یا بیشتر) از اقدام این زوج گذشته و بارداری حاصل نشده و با ناباروری بدون علت یا ایدیوپاتیک مواجه هستیم!
تشخیص ناباروری ایدیوپاتیک
آزمایش باروری وجود ندارد که بتواند تمام بی‌نظمی‌هایی که باعث ناباروری می‌شود را به طور قطعی تشخیص دهد. ولی پروتکل تشخیصی اولیه‌ای که برای این دست از زوجین می‌توانیم درنظر بگیریم تا نازایی ایدیوپاتیک آنها تایید شود عبارتند از :
- شرح حال کامل پزشکی و جنسی
- معاینه فیزیکی
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون
- ارزیابی اندام‌های تناسلی مانند تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و رحم بوسیله سونوگرافی یا آزمایش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند عکس رنگی یا لاپاراسکوپی
- تجزیه و تحلیل مایع منی
- بررسی تخمک گذاری
اگر این آزمایشات انجام شد و باز هم نتوانند علتی برای ناباروری زوجین پیدا کنند، به آن ناباروری غیرقابل توضیح می‌گوییم.
ناباروری بدون علت یا ایدیوپاتیک یک معضل شایع است، که می‌تواند تا حد زیادی ناامیدکننده باشد زیرا افراد مبتلا می‌دانند که مشکلی دارند اما علت آن را نمی‌دانند.
دلایل احتمالی نازایی بدون علت مشخص
1- یک بیماری زمینه ای تشخیص داده نشده
به عنوان مثال، بیماری سلیاک (Coeliac disease) (حساسیت به گلوتن)، دیابت و تیروئید در ناباروری بدون علت نقش دارند.
2- آندومتریوز
آندومتریوز خفیف و بدون علامت می‌تواند به ناباروری کمک کند و علاوه بر آن وجود ضایعات آندومتریوزی در رحم تا حدی می‌تواند باعث کاهش کیفیت تخمک‌های موجود در تخمدان باشد.
3- کیفیت تخمک
بررسی تعداد تخمک‌ها از طریق سونوگرافی قابل اندازه‌گیری است (ذخایر تخمدانی) اما سونوگرافی کیفیت تخمک را مشخص نمی‌کند.
4- کیفیت اسپرم
تجزیه و تحلیل اسپرم با آزمایش اسپرم، مشکلات اسپرم را نشان می‌دهد. اما ممکن است مسائل دیگری نیز در مورد اسپرم وجود داشته باشد که به ناباروری غیرقابل توضیح کمک کند.
5- مقاربت نامناسب
از دبگر پارامترهای احتمالی موثر در نازایی بدون علت این است که دفعات یا زمان رابطه جنسی با تخمک گذاری مطابقت نداشته باشد.
توصیه‌هایی می‌توان داشت که شانس باروری را به طور کلی و همچنین در ناباروری بدون علت یا ایدویپاتیک افزایش داد.
- زوجین بهتر است مصرف دخانیات، الکل و کافئین را کاهش دهند.
- وزن مناسبی را حفظ کنند! کاهش وزن نیز می‌تواند شانس باروری را افزایش دهد.
تصمیم برای رویکرد درمانی این دست از ناباروری های بدون علت با توجه به صلاحدید پزشک و نتیجه حاصل از آزمایشات و بررسی‌ها گرفته می‌شود. ( راه های درمان ناباروری )
و در آخر لازم به ذکر است که رویکرد نوین ناباروری بیان می‌نماید درک علت ناباروری مهم است. ولی مهم‌تر از آن، رساندن زوجین به مقصود اصلی‌شان یعنی به آغوش‌کشیدن فرزندشان است که حائز اهمیت زیادی است.
