به طور کلی، لاپاراسکوپی با دو هدف تشخیصی یا درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای زوج‌هایی که قبلاً ارزیابی اولیه ناباروری از جمله ارزیابی تخمک‌گذاری، ذخیره تخمدان، سونوگرافی و هیستروسالپنگوگرام در زنان و آنالیز مایع منی در مردان را تکمیل کرده‌اند و علت مشخصی برای ناباروری نیافتند، می‌توان لاپاروسکوپی تشخیصی را پیشنهاد کرد. که البته در مراکز ناباروری امروزه هدف پیداکردن علت نیست بلکه به مقصود رساندن مراجعه‌کننده است.
چه زمانی لاپاراسکوپی توصیه می‌شود؟
لاپاراسکوپی می‌تواند به پزشک کمک کند تا بسیاری از بیماری‌هایی را که بر باروری تأثیر می‌گذارند را تشخیص دهد یا درمان کند. مانند:
- اندومتریوز
- لوله‌های فالوپ دارای هیدروسالپنکس
- فیبروم‌ها
- سایر ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی
- کیست های تخمدان
- چسبندگی لگن
درمان تحت بیهوشی انجام می‌شود تا بیمار دردی احساس نکند. دو یا سه برش کوچک نیز در قسمت تحتانی شکم ایجاد می‌شود و یک لوله نازک دراز به نام لاپاراسکوپ وارد می‌شود.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی برای ناباروری
این روش به پزشک اجازه می دهد تا نگاهی جامع به اندام های داخل شکم داشته باشد تا مسائل مختلف ناباروری را شناسایی کند. علاوه بر تشخیص، جراحی لاپاروسکوپی ممکن است برای درمان برخی از علل ناباروری انجام شود و در نتیجه شانس باردار شدن افزایش یابد.
مشکل دیگری که تنها از طریق جراحی قابل تشخیص است چسبندگی لگن است، چسبندگی با سونوگرافی، اشعه ایکس یا سی تی اسکن قابل مشاهده نیست. چسبندگی‌ها می‌توانند در توانایی باردار شدن اختلال ایجاد کنند.
معایب لاپاراسکوپی برای ناباروری چیست؟
لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی لاپاروتومی به مهارت‌های متفاوتی نیاز دارد و در بعضی مواقع استفاده از روش قدیمی‌تر لاپاروتومی مورد نیاز قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، جراحی یک فیبروم با اندازه متوسط سطحی را می‌توان از طریق لاپاراسکوپی به خوبی انجام داد. اما برای خانمی که دارای ده‌ها فیبروم بزرگ و کوچک است که برخی از آنها لایه‌های عمیق رحم را اشغال کرده‌اند، جراحی لاپاروتومی گزینه بسیار مناسب‌تری است. یک پزشک خوب باروری می‌داند که لاپاراسکوپی چه زمانی یک مزیت است.
کدام بیماران نابارور باید لاپاروسکوپی انجام دهند؟
ممکن است مواردی وجود داشته باشد که در آن پزشک ناباروری با توجه به سابقه فرد انجام لاپاروسکوپی را گزینه‌ای هوشمندانه در نظر بگیرد. به عنوان مثال، اگر خانمی سابقه عفونت شدید لگنی یا پارگی آپاندیس داشته باشد احتمال وجود چسبندگی لگنی بیشتر است و در نتیجه بهره‌مندی از لاپاراسکوپی برای تشخیص دقیق‌تر لازم است.
هیدروسالپنکس
هیدروسالپنکس در یک لوله فالوپ مسدود شده و پر از مایع در نتیجه عفونت یا آسیب ایجاد می‌شود. زنان مبتلا به هیدروسالپنکس برای باردار شدن مشکل دارند. زیرا سلول اسپرم نمی‌تواند برای بارور کردن سلول تخمک در امتداد لوله حرکت کند و حتی اگر لقاح اتفاق بیافتد، تخمک بارور شده نمی‌تواند برای لانه گزینی به رحم برود.
یکی از درمان‌های این عارضه حذف هیدروسالپینکس است.
علل هیدروسالپینکس
- عفونت‌های لگنی یا مقاربتی
- چسبندگی لوله ها به دلیل التهاب حاصل از آندومتر‌یوز
- جراحی قبلی لوله فالوپ
- سل لوله ای
فرآیند حذف هیدروسالپینکس
یکی از درمان‌های هیدروسالپنکس، سالپنژکتومی لاپاروسکوپی یا برداشتن هیدروسالپنکس است. روشی است که در آن برشی بر روی شکم بیمار برای برداشتن لوله آسیب دیده با کمک لاپاراسکوپ ایجاد می‌شود.
لقاح آزمایشگاهی (IVF) و هیدروسالپنکس
هیدروسالپنکس علاوه بر اینکه بارداری طبیعی را دشوار می‌کند، می‌تواند:
- خطر حاملگی خارج رحمی (لوله ای) را افزایش دهد. جنینی که به دلیل انسداد قادر به رسیدن به رحم شما نیست ممکن است در لوله های فالوپ شما کاشته شود و منجر به حاملگی خارج از رحم شود. این حاملگی‌ها قابل دوام نیستند و بدون درمان می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند.
- مایع حاصل از هیدروسالپینکس با نشت به فضای رحم محیطی ناسالم برای جنین در حال رشد ایجاد کند. درمان هیدروسالپینکس شانس بارداری سالم را افزایش می‌دهد. حتی اگر IVF را انتخاب کنید. با توجه به کاهش شانس باردار شدن با لوله دارای هیدروسالپنکس، بهترین راهبرداشتن لوله یا قطع ارتباط لوله با رحم با هدف نرسیدن این مایع سمی داخل لوله ها به رحم
است. در IVF چون پزشک شما تخمک‌های شما را جمع‌آوری می‌کند و با استفاده از اسپرم شریک زندگی‌تان یا اهداکننده، آنها را در خارج از بدن بارور می‌کند و جنین را به رحم شما منتقل می‌کند، نبودن یک یا هر دو لوله اختلالی در روند آی وی اف ایجاد نمی‌کند.
سایر گزینه های درمانی
برخی از پزشکان نیز ترمیم هیدروسالپینکس را بدون استفاده از جراحی توصیه می‌نمایند. یک برش کوچک برای بیرون کشیدن مایع تجمع‌یافته (سالپنگوتومی) ایجاد می‌شود. با این حال این روش منسوخ شده است چون این احتمال وجود دارد که مایع دوباره در لوله‌ها جمع شود و قدرت باروری افزایش نمیابد به همچین جهت برداشتن لوله ها همچنان بهترین راه است.
